Ağız kokusu kişilerin günlük yaşamını olumsuz etkileyebilen ve rahatsızlık uyandırabilen sağlık sorunları arasında yer alır. Ağız kokusu sosyal yaşamda kişiye sıkıntı verebildiği gibi kötü ağız hijyeninden altta yatan çeşitli sistemik hastalıklara kadar pek çok farklı nedenden kaynaklanabilir. Ağız kokusunu gidermek ya da oluşmasını önlemek için yapılması gereken altında yatan nedeni tespit etmektir.
Ağız kokusu temelde, ağız ile mide – bağırsak sisteminde yer alan çeşitli biyokimyasal maddelerin mikroorganizmaların etkisiyle birtakım kimyasal reaksiyonlara maruz kalması sonucu kötü kokulu gazların açığa çıkmasından kaynaklanır. Bu biyokimyasal maddeler yiyecek artıkları ya da farklı hastalıklara bağlı olarak ağız-mide ya da bağırsak dokuları boyunca biriken farklı biyolojik maddeler de olabilmektedir.
Alınan besin maddelerine bağlı olarak kısa süreli ağız kokusu yaşanması mümkün olsa da sürekli ağız kokusu söz konusuysa altta yatan sağlık sorunları araştırılmalıdır. Ağız kokusuna neden olan maddeler kötü ağız sağlığı alışkanlıkları dolayıcıyla günlük alınan gıdaların artıklarından kaynaklanabilmektedir.
Ağız hijyeninin sağlanması konusunda yeterli önlemler alınmaması halinde ağız kokusu sorununun kötüleşmesi mümkündür. Bu nedenlerle ağız kokusunun oluşmasını önlemek için ağız hijyeninin sağlanması temel öncelik olmalıdır.
Ağız Kokusunun Nedenleri
Ağız kokusu, ağız sağlığına yeterli özenin gösterilmemesi ya da çeşitli sistemik problemlerden kaynaklanabilir. Ağız kokusunun en sık karşılaşılan nedenlerini şu şekilde sıralamak mümkündür:
Ağız İçerisinde Kalan Yemek Artıkları
Ağız hijyenine gereken özenin gösterilmediği durumlarda yemeklerden sonra dişlerin arasındaki boşluklara, ağız içindeki anatomik bölgelere ya da bademcik oluklarına yemek artıklarının dolması mümkündür. Yemek artıkları doğru şekilde temizlenmediklerinde ağız içindeki mikroorganizmalar artıklarda üreyerek kötü bir ağız kokusu oluşmasına neden olabilir. Aynı şekilde artıkların bu bölgelerde uzun süreli olarak kalması sertleşip diş taşı oluşumuna da neden olabilir.
Diş Çürükleri
Düzenli diş fırçalama başta olmak üzere çeşitli ağız sağlığı alışkanlıklarına uyulmazsa diş çürükleri ortaya çıkabilir. Bu tür durumlarda çürüklerde bulunan mikroorganizmalar nedeniyle kötü ağız kokusu yaşanabilir.
Dişler Üzerindeki Plaklar
Yetersiz ağız hijyeni nedeniyle sık karşılaşılan diğer bir durum mikroorganizmaların dişlerin yüzeyinde plak oluşumuna neden olmasıdır. Mikroskobik düzeyde besin artıkları içerebilen plakların ağız kokusu yapması mümkündür.
Diş Eti İltihapları
Periodontit olarak da adlandırılan diş eti iltihabı durumunda dişin çevresindeki yumuşak dokular ile diş etlerinin iltihabı, mikroorganizmaların enfeksiyonu sonucunda kötü ağız kokusuna neden olabilir.
Bademcik ve Boğaz İltihapları
Çeşitli mikroorganizmalara bağlı olarak bademciklerin ya da boğaz dokularının iltihaplanması durumunda hem solunum pasajının daralması hem enfeksiyonun etkisiyle ağız kokusu yaşanabilir.
Uzun Süren Açlık
İnsan vücudu açlık durumunda düşen kan şekerine karşı dokuların beslenmesini sağlamak için, keton cisimleri denilen geçici besin maddelerini yağ dokularının yıkımını artırma yoluyla kana verir. Keton cisimleri birtakım kimyasal süreçlerden sonra aseton olarak adlandırılan kötü kokulu kimyasal maddelere dönüştürür ve solunum yoluyla vücut dışına atılır. Bu yüzden uzun süreli aç kalınması ya da oruç tutulması durumunda sürekli ağız kokusu yaşanabilir.
Gastroözfagal Reflü
Mide içeriğinin ve besin artıklarının mideden yemek borusuna geri kaçması durumu olan reflü hastalığında, mide içeriği ile besin artıklarının kötü kokusunun ağza ulaşması sonucu ağız kokusu sorunu yaşanabilir.
Mide – Bağırsak Hastalıkları
Karında şişlik, hazımsızlık gibi şikayetlere neden olan mide – bağırsak rahatsızlıklarında mide – bağırsak içeriklerinin gri kaçması ya da geğirme gibi durumlarda ağza kötü kokular gelebilir. Gece boyunca sindirim sisteminde biriken gazlar nedeniyle sabahları ağız kokusu yaşanabilir.
Mideden Gelen Ağız Kokusu
Genellikle sindirim sistemi gerektiği gibi çalışmadığı durumlarda mideden ağız kokusu gelir. Sindirimi düzenleyen çiğ sebzelerin aynı zamanda gaz oluşumunu engellemesi de mümkündür. Ayrıca daha fazla tükürük oluşmasını sağlama yoluyla dilde ve dişte kötü kokuya yol açan bakterilerin temizlenmesinde de rol oynayabilir.
Ağız Kokusu Nasıl Giderilir?
Ağız kokusunun ortaya çıkmasına neden olan en önemli etken kötü ağız hijyeni olduğu için ağız kokusu tedavisinin en önemli adımlarından biri kişinin ağız sağlığı alışkanlıklarının sorgulanması, çeşitli aksaklık ve yanlış uygulamaların düzeltilmeye çalışılmasıdır. Buna bağlı olarak ağız kokusunu gidermek için yapılması gereken uygulamaların ağız sağlığı açısından faydalı olduğunu söylemek mümkündür.
Yemeklerden sonra dişlerin fırçalanması ağız hijyeni noktasında çok önemlidir. Böylece dişlerde çürük gelişimi, tartar ve plak oluşumu gibi ağız kokusuna neden olabilecek durumlar önlenebilir. Dil ve yanak gibi ağız içi dokularını fırçalamak bölgedeki mikroorganizmalardan kurtulmayı sağlayabilir.
Diş ve ağız dokularında biriken gıdaların temizlenmesi ağız kokusunun giderilmesinde rol oynar. Bunun için uygulanması gereken diğer bir adım günde en az bir kez diş ipi kullanmaktır.
Doğrudan ağız kokusuna neden olabilen ağız kuruluğunu gidermek için gün içinde yeterli sıvı almak çok önemlidir. Bunlara ek olarak ağız kokusuna neden olan diş çürüğü, diş eti iltihabı gibi ağız ve diş sağlığı sorunlarının varlığında diş hekimi tarafından uygun tedavi planlanmalı ve uygulanmalıdır.
