Dolgu, genellikle diş çürüğü ve/veya boşluk olarak adlandırılan diş problemlerini tedavi etme amacıyla uygulanan bir diş hekimliği prosedürüdür. Ağızdaki şekerler ve nişastayla beslenen bakterilerin asit atık ürünleri bu boşlukların oluşmasına neden olur. Diş çürümesi riskini ortadan kaldırmak için sağlık bir beslenme programı uygulanması, şekerli ve nişastalı besinlerin tüketiminin sınırlandırılması gerekir.
Dişlerde ortaya çıkan küçük delikleri ya da boşlukları tedavi etmek için diş dolgusu prosedürüne başvurulur. Bu prosedür temelde çürükleri, boşlukları ya da delikleri tedavi etmek için çürümüş dokunun çıkarılması ve boşluğun uygun dolgu malzemesiyle doldurulması yoluyla gerçekleştirilir.
Kimler Diş Dolgusu İçin Uygun Adaydır?
Diş dolgusu tedavisine uygunluk kararı, hasta özelinde yapılan değerlendirmeden sonra hasta özelinde verilir. Bunun için hastanın dişlerinin mevcut durumu ve ihtiyaçları değerlendirilir. Dolgu tedavisine gereksinim duyulan bazı durumları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Diş çürükleri
- Diş hassasiyetleri
- Dişlerde soğuk ya da tatlı yiyecek ve içecekler tüketilmesi sırasında değişen
- düzeyde ağrı oluşması
- Dişlerin yüzeyindeki lekelenmeler
- Aniden ortaya çıkan diş ağrısı
Diş Dolgusu Çeşitleri Nelerdir?
Diş dolgusu tedavisi pek çok farklı dolgu materyali kullanılarak gerçekleştirilebilir. Dolgu materyallerinden her biri farklı faydalara ve sınırlamalara sahiptir. Diğer yandan bazı dolgu materyallerinin, belirli durumlarda diğer materyallere göre daha iyi olması mümkündür. Bu nedenle, hasta özelinde tedavi edilmek istenen diş incelendikten sonra hangi dolgu materyalinin kullanılacağına karar verilmelidir.
Amalgam Dolgu
Gümüş, kalay, çinko, bakır ve cıva gibi metallerin karışımından meydana gelen ve son derece güçlü bir dolgu malzemesi olan amalgam dolgu 150 yıldan uzun süredir kullanılmakla birlikte cıva zehirlenmesine ilişkin kaygılar nedeniyle son dönemlerde kullanım sıklığı azalmıştır.
Çok uzun süreler boyunca kullanılabilen amalgam dolgular, azı dişlerinin çiğneme ve ısırma kuvvetine direnebilecek kadar güçlüdür. Bu nedenle genellikle arka dişlerde kullanılan amalgam dolguların maliyeti de uygundur. Başarılı bir tedavi için amalgam dolgu dişe iyi bir şekilde yerleştirilmeli, bunun için de dişin sağlıklı kısımları çıkarılıp tahrip edilerek amalgamın dişteki deliği ya da çatlağı daha iyi kavraması sağlanmalıdır. Çevredeki dişin renginde bozulmasına, kül rengi ya da grimsi bir renk almasına neden olabilen amalgam malzeme dolayısıyla çatlak ya da kırık oluşması riski de vardır.
Kompozit Dolgu
Kompozit dolgu olarak da bilinen kompozit rezin dolgu materyali, dişlerdeki delikleri ve boşlukları doldurma amacıyla kullanılabilen, yeniden şekillendirilip özel bir ışıkla kürlenebilen bir seçenektir. Doğal dişlerin rengine ve gölgesine çok yakın bir yapıya sahiptir. Özellikle kesici dişlerde, köpek dişlerinde ve ilk birkaç azı dişi gibi dişlerin görünür kısımlarında kullanılması estetik açıdan fayda sağlar.
Diş yapısına kimyasal olarak bağlanma yeteneğiyle en iyi kavrama desteğini sağlar. Diş çürükleri için dolgu malzemesi olarak kullanılmasının yanı sıra kompozit rezin dolgu materyalinin aşınan, kırılan ya da yontulan dişlerin onarımında kullanılması da söz konusu olabilir. Altın ya da gümüş dolgulara göre dişte daha az mine ve dentin çıkarılmasını gerektirdiğinden dişi kapsamlı bir tahribattan korur.
Kompozit dolgu materyali dişe katmanlar halinde uygulanmakta olup katmanların her biri özel bir ışıkla kürlenir. Diğer dolgu materyallerine göre daha kırılgan bir yapısı olan kompozit dolgular, üstün estetikleri ve çok yönlülükleri nedeniyle en çok tercih edilen dolgu materyalleri arasında yer alır.
Altın Dolgu
Dolgu tedavisinde kullanılan en eski materyaller olan altın dolgular uzun kullanım ömrüne sahiptir. Korozyona neden olmaz ve çiğneme kuvvetine dayanabilecek kadar güçlüdür. Maliyetleri amalgam ve kompozit dolgu materyallerine göre daha yüksektir.
Seramik Dolgu
Porselenden yapılan seramik diş rengi dolgular, lekelenme konusunda kompozit dolgulara göre daha iyi performans sergiler. 15 yıldan uzun kullanım ömrüne sahiptir.
Cam İyonomer Dolgu
Genellikle diş eti altı dolgusu olarak çocuklarda kullanılan cam iyonomer dolgunun başarılı bir şekilde uygulanması için sondaj gereklidir. Dişlere florür salan ve daha sonra boşluk diş kökü alanına ulaştığından ek çürümelerden korunma konusunda fayda sağlar. Kompozit dolguya göre aşınmaya ve kırılmaya yatkınlığı daha fazladır.
Dolgu Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Diş dolgusu tedavisinden sonra sıcak ve soğuk yiyecek ve içeceklere karşı hassasiyet gelişebilir. Derin boşlukların tedavisine yönelik dolgu uygulamalarından sonra ısırma baskısının artmasıyla hassasiyet çoğalabilir. Tedavi sonrası hassas dişlere yönelik formüle edilen diş macunlarını kullanmak, erken dönemde çok sıcak ve çok soğuk yiyecek ve içeceklerden uzak durmak önemlidir.
Diş dolgusundan sonra beslenme konusu kullanılan dolgu materyaline göre değişiklik gösterebilir. Kompozit dolgu özel bir ışıkla sertleştirildiğinden, hasta tedaviden hemen sonra yemeye ve içmeye başlayabilir. Metal diş dolgularının sertleşmesi için belirli bir süre beklenmesi gerekir ve sertleşmeden katı gıda tüketimine başlanmaz.
Diş dolgusu tedavisinden sonraki ilk 2 hafta zor çiğnenen, sert ve yapışkan yiyeceklerden kaçınmaya özen gösterilmelidir. Uzun süreli kullanım için düzenli olarak dişler fırçalanmalı ve diş ipi kullanılmalıdır.
